Kiedy mamy do czynienia z długiem, powinniśmy dobrze zapoznać się z prawami drugiej strony do dochodzenia swoich należności. Kim jest dłużnik, a kim wierzyciel? Co to jest wierzytelność i kiedy powstaje? Odpowiadamy!
Co to jest wierzytelność
Zarówno osoby prywatne, jak i przedsiębiorcy, powinni zdawać sobie sprawę z tego, co to jest wierzytelność. Pojęcie to jest dokładnie wyjaśnione w Trzeciej Księdze Kodeksu Cywilnego, a dokładny zapis brzmi:
„Art. 353. Wierzytelność jest roszczeniem majątkowym, przysługującym wierzycielowi wobec dłużnika na podstawie umowy, przepisów ustawy lub innych podstaw. Wierzytelność może dotyczyć świadczenia pieniężnego lub innego świadczenia o wartości pieniężnej.”
Wierzytelność to termin, z którym powinni dobrze zaznajomić się właściciele firm. Zwłaszcza ci, którzy często nawiązują współpracę z kontrahentami, a wystawianie faktur to dla nich codzienność. Z wierzytelnościami mają do czynienia także przeciętni konsumenci, którzy sięgają po zakupy ratalne, zawierają umowy o świadczenie usług abonamentowych, czy też zaciągają kredyty w bankach.
Kiedy mamy do czynienia z wierzytelnością?
A skoro już o kredycie bankowym mowa, warto pokazać na prostym przykładzie, w którym momencie powstaje wierzytelność. Dzieje się to w chwili podpisania umowy kredytowej między bankiem a jego klientem. Bank staje się w tym momencie wierzycielem, zaś klient do momentu spłaty całości długu - dłużnikiem. Zobowiązanie, które powstaje między obiema stronami, czyli wspomniany kredyt, nazywamy wierzytelnością. Dodajmy, że również wtedy, gdy decydujemy się na inne produkty bankowe (np. pożyczki czy karta kredytowa), powstaje ta sama zależność. Bank (wierzyciel) pożycza pieniądze, a tym samym zyskuje prawo do dochodzenia swoich roszczeń w przypadku zaniechania spłaty przez klienta (dłużnika).
Podobnie dzieje się z innymi zobowiązaniami. W momencie, gdy zawieramy umowę o zakup np. sprzętu RTV na raty, wówczas również powstaje wierzytelność. Nabywca staje się dłużnikiem, a sklep wierzycielem. To nie jedyny rodzaj wierzytelności.
Warto wiedzieć np., że nie tylko w przypadku nabywania dóbr powstaje wierzytelność. Może ona powstać przykładowo w wyniku uszkodzenia cudzego mienia. Jeśli w sposób zamierzony dana osoba uszkodziła np. ogrodzenie swojego sąsiada, wtedy sąsiad ten może żądać zadośćuczynienia. Dopóki nie nastąpi spełnienie roszczenia, które wysunął sąsiad, wówczas sprawca szkody staje się dłużnikiem, a sąsiad wierzycielem. Powstaje tzw. delikt.
Kto może stać się wierzycielem
Co ciekawe nie tylko nabywca dóbr czy też sprawca szkody może być zadłużonym. Tak samo wierzycielem nie musi być sklep, bank czy inna duża instytucja. Wierzycielem może być zarówno osoba prywatna, jak i mała bądź duża firma. Podobnie rzecz ma się z osobą zadłużoną. Co tak właściwie daje konkretnemu podmiotowi miano wierzyciela?
Przede wszystkim prawną możliwość dochodzenia swoich należności. Załóżmy, że bank udzielił danej osobie pożyczki na samochód. W wyniku podpisania z nią umowy, stał się wierzycielem, osoba pożyczająca zaś - dłużnikiem. Trzeba wiedzieć, że omawiane pojęcia nabierają szczególnej mocy w sytuacji, gdy mamy do czynienia z nieterminową spłatą należności. Jeśli więc osoba pożyczająca pieniądze na samochód przestała regulować określone w umowie raty, wówczas będący wierzycielem bank na mocy umowy zyskuje prawo do dochodzenia swoich należności.
Czy dług i wierzytelność to jedno i to samo?
Dług i wierzytelność nie są tożsamymi pojęciami. Nie powinniśmy ich więc mylić. Na czym polega różnica? Dług to sytuacja, w której osoba spłacająca np. pożyczkę, nie reguluje zobowiązania na czas. Wówczas powstaje zaległa należność, którą trzeba jak najszybciej spłacić. W tej sytuacji z kolei wierzyciel zyskuje prawo do dochodzenia swoich racji. Możliwość żądania zwrotu pożyczonych środków jest właśnie tym, co określamy terminem wierzytelność.
Kim jest wierzyciel? To w dużym uproszczeniu ten, który pożycza pieniądze i chce je mieć z powrotem. Dłużnik to ten, który pożycza pieniądze od wierzyciela i powinien mu je możliwie szybko oddać. Dodajmy na koniec, że w pojęciu wierzytelności znajduje się prawo do żądania zwrotu należności, a nie konkretna suma, którą dłużnik powinien oddać.
